فرزند آوری و جوانی جمعیت

فرزندآوری در قرآن و احادیث معصومان امری پسندیده شمرده شده است. دعای حضرت ابراهیم(ع) و زکریا(ع) برای فرزندآوری در سنین پیری و بشارت الهی بر اجابت دعای آنها را، نشانه اهمیت این موضوع دانسته‌اند. همچنین در حدیثی به نقل از پیامبر اکرم(ص) آمده است که حضرت در قیامت به زیادی جمعیت امتش افتخار می‌کند.برای کاهش فرزندآوری پیامدهای جبران‌ناپذیری برشمرده‌اند؛ از جمله: کاهش رشد اقتصادی، افزایش نیازمندی‌های مراقبتی و اقتصادی سالمندان و مشکلات فرهنگی و سیاسی.دغدغه‌های اقتصادی و تربیتی و در کنار آنها، تغییر در سبک زندگی مردم، از مهمترین موانع اقدام برای فرزندآوری قلمداد می‌شود. اما در فرهنگ دینی، روزی فرزندان از جانب خداوند تضمین شده و دربارهٔ مسئله تربیت نیز گفته‌اند اگر تعدد فرزندان مشکلی در این زمینه باشد، باید خانواده‌های تک‌فرزند بهترین فرزندان را تربیت می‌کردند.به‌دنبال افزایش جمعیت ایران در دههٔ ۶۰ش، مسؤولین کشور به سیاست‌های کنترل جمعیت روی آورده‌اند. ولی آیت‌الله خامنه‌ای در سال ۱۳۹۱ش، ادامه این سیاست از اواسط دهه هفتاد به بعد را کاری اشتباه دانست و بر لزوم فرزند‌آوری تأکید نمود. مجلس شورای اسلامی ایران نیز، قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت را در ۲۴ مهر ۱۴۰۰ش تصویب کرد.

پیامدهای کاهش فرزندآوری
اصلی‌ترین نتیجه کاهش فرزندآوری را پیری جمعیت دانسته‌اند و این رخداد پیامدهای جبران‌ناپذیری به دنبال خواهد داشت؛

از جملهمشکلات اقتصادی؛ همچون کاهش تولید و رشد اقتصادی. همچنین هزینه‌های سنگین بیمه و طرح‌های حمایتی برای بازنشستگان، کشور را دچار بحران اقتصادی خواهد کرد.معضل نیروی کار؛ با کاهش نیروی کار، برای جلوگیری از تعطیلی کارخانه‌ها و حتی برای پست‌های مهم باید از کارگران و نیروهای خارجی استفاده نمود.خطرهای فرهنگی و اجتماعی؛ برای مثال برخی خانواده‌ها که از تنهایی رنج می‌برند، خلأ انس با فرزند را، با انس با حیوانات پر می‌کنند.خطرهای سیاسی و امنیتی؛ با تغییر در بافت جمعیتی جامعه و کاهش نیروی جوان برای دفاع از امنیت و اقتدار کشور.

جایگاه فرزند در قرآن کریم 

 با ویژگی‌ها و تعابیری همچون نعمت،[۱] زینت زندگی،[۲] نور چشم[۳] و سبب یاری الهی[۴] یاد شده است؛ این توصیفات برای فرزند را بیانگر پسندیده بودن فرزندآوری از نگاه قرآن دانسته‌اند.[۵] همچنین دعای حضرت ابراهیم(ع)[۶] و زکریا(ع)[۷] برای فرزندآوری در سنین پیری و از آن‌طرف، بشارت الهی بر اجابت دعای آنها[۸] نیز، نشانه اهمیت موضوع فرزندآوری ازنظر قرآن شمرده شده است.[۹]در بین روایات نیز، احادیث متعددی از معصومان(ع) را بیانگر مطلوب بودن فرزندآوری و افزایش جمعیت خانواده دانسته‌اند.[۱۰] در کتاب کافی از منابع معتبر حدیثی، روایاتی مختلف از پیامبر اکرم(ص) نقل شده که حضرت بر ازدواج با زن «ولود» (فرزندآور) تأکید نموده و می‌فرماید من در قیامت به زیادی جمعیت امتم افتخار می‌کنم.[۱۱] در حدیثی دیگر که سند آن مورد پذیرش قرار گرفته،[۱۲] پیامبر به‌صراحت سفارش بر کثرت فرزندآوری نموده است. حتی از آن حضرت نقل شده که در قیامت به نوزادی که سقط شده خطاب می‌شود: وارد بهشت شو. در پاسخ می‌گوید: وارد نمی‌شوم؛ مگر این که پدر و مادرم پیش از من وارد شوند.[۱۳]

فرزندآوری در کلام مقام معظم رهبری

الف) اهمیت و ضرورت فرزندآوری

تکثیر نسل برای حفظ نظام اسلامی وظیفه ای عمومی

معروفی بالاتر از ایجاد نظام اسلامی و حفظ نظام اسلامی نداریم؛ هر کسی که در این راه تلاش کند، آمر به معروف است؛ معروف ها این ها هستند: اعتلای فرهنگ، محیط اخلاقی، سلامت محیط خانوادگی، تکثیر نسل؛ همه موظف اند در راه این معروف ها تلاش کنند. (بیانات در حرم مطهر رضوی، 1/ 1/ 1394)

مسئله تحدید نسل، خطری جدی برای کشور

محدودکردن نسل، برای کشور ما خطر بزرگی است. آن چه متخصصین و کارشناسان، با نگاه های علمی بررسی کرده اند، ما را به این نتیجه می رساند که با این روند کنونی، کشور دچار پیری عمومی خواهد شد. (بیانات در دیدار مسئولان نظام،30/ 4/ 1392)

فرزندآوری از مهم ترین وظایف زنان در پیشرفت کشور

فرزندآوری یکی از مهم ترین مجاهدت های زنان و وظایف آنان است؛ چون فرزندآوری در حقیقت هنر زن است؛ اوست که زحماتش را تحمل می کند، اوست که خدای متعال ابزار پرورش فرزند را به او داده است.

صبرش را به آن ها داده، احساساتش را به آن ها داده است. اگر چنانچه ما این ها را در جامعه به دست فراموشی نسپریم؛ آن وقت پیشرفت خواهیم کرد. (بیانات در دیدار جمعی از مداحان، 1/ 2/ 1392)

لزوم ادامه روند افزایش جمعیت جوان

کشور ظرفیت های زیادی دارد، و انشاءالله مسئولین کمک کنند که این تکثیر جمعیت جوان که امروز خوش بختانه وجود دارد از بین نرود؛ نسل را متوقف نکنند؛ جمعیت کشور را به تدریج در طول سال ها به پیری منتهی نکنند. (بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم، 11/ 5/ 1395)

ب) شرایط و امکانات برای فرزندآوری

وجود شرایط اقلیمی و امکانات بالقوه برای رشد جمعیت

قطعاً این کشور با این سطح وسیع، با این تنوع آب و هوایی، با این امکانات فراوان زیرزمینی، با این استعداد بالقوه علمی، می تواند یک کشور پرجمعیت باشد و انشاءالله خودش هم این جمعیت را اداره کند. (بیانات در دیدار اعضای همایش ملی «تغییرات جمعیتی و نقش آن در تحولات مختلف جامعه»، 8/ 8/ 1392)

وجود ظرفیت برای رسیدن به جمعیت 150 میلیون نفری

من معتقدم که کشور ما با امکاناتی که داریم، می تواند 150میلیون نفر جمعیت داشته باشد. من معتقد به کثرت جمعیت ام، هر اقدام و تدبیری که می خواهد برای متوقف کردن رشد جمعیت انجام بگیرد، بعد از صد و پنجاه میلیون انجام بگیرد! ما اگر دو برابر امروز هم جمعیت داشته باشیم، باز هم می توانیم خود را به بهترین وجه اداره کنیم.

این ظرفیت خوب، هم در خاک با برکت ما، و هم در استعدادهای انسانی ممتاز کشور، و هم در دستورات و روش و قانون اساسی، و هم در مسئولان ما وجود دارد. (بیانات در دیدار مسئولان نظام جمهوری اسلامی ایران، 16/ 5/ 1390)

ج) وظایف مسئولان و نهادها

ضرورت جلوگیری از سیاست منع باروری

برای مسئله نسل، گزارش هایی به من می رسد که مسئله جلوگیری از منع باروری درست انجام نمی گیرد؛ بعضی جاها همچنان در بر پاشنه قبل می گردد. (بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان، 20/ 4/ 1394)

ضرورت ارائه راهکار و فرهنگ سازی برای افزایش باروری

ما نمی خواهیم این قضیه را با شعار پیش ببریم؛ متفکرین ما و صاحبان دانش مرتبط با مسئله جمعیت می توانند در این زمینه منطق صحیح و قابل قبولی را ارائه کنند. چون فرهنگ سازی در این مسئله مثل خیلی از مسائل دیگر اجتماعی، حرف اول را می زند که متأسفانه امروز این فرهنگ سازی نیست، تعطیل است. (بیانات در دیدار اعضای همایش ملی «تغییرات جمعیتی و نقش آن در تحولات مختلف جامعه»، 8/ 8/ 1392)

ضرورت بررسی عوامل کاهش جمعیت

جوانب قضیه را بسنجید، ببینید چه چیزهایی است که موجب می شود جامعه ما دچار میل به کم فرزندی بشود. عواملش چیست؛ مثلاً بلاشک یکی از چیزهایی که باروری را محدود می کند، بالا رفتن سن ازدواج است؛ خب، این یکی از کارهایی است که باید در کشور فکر بشود.

چرا سن ازدواج در کشور ما بالا رفته؟ واقعاً کار بشود؛ عوامل کاهش جمعیت و موجبات افزایش جمعیت به نحو مطلوب و با اعتدال متناسب، درست سنجیده بشود، (تا) اقناع بشوند افکار نخبگان. (بیانات در دیدار اعضای همایش ملی «تغییرات جمعیتی و نقش آن در تحولات مختلف جامعه»، 8/ 8/ 1392)

ضرورت اهتمام مسئولان به مسئله افزایش جمعیت

مسئله جمعیت را جدی بگیرید؛ مسئله جمعیت از آن مسائلی نیست که بگوییم حالا ده سال دیگر فکر می کنیم؛ نه، اگر چند سال بگذرد، وقتی نسل ها پیر شدند، دیگر قابل علاج نیست. (بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، 19/ 9/ 1392)

جمعیت جوان عامل پیشرفت کشور

من این را همین جا عرض بکنم، جمعیت جوان و بانشاط و تحصیل کرده و باسواد کشور، امروز یکی از عامل های مهم پیشرفت کشور است. در همین آمارهایی که داده می شود، نقش جوان های تحصیل کرده و آگاه و پرنشاط و پرنیرو را می بینید. ما باید در سیاست تحدید نسل تجدیدنظر کنیم. (بیانات در دیدار کارگزاران نظام، 3/5/1390)

رسیدن به مقاصد سیاست تحدید نسل

سیاست تحدید نسل در یک برهه ای از زمان درست بود؛ یک اهدافی هم برایش معین کردند. آن طوری که افراد متخصص و عالم و کارشناسان علمی این قسمت تحقیق و بررسی کردند و گزارش دادند، ما در سال ۷۱ به همان مقاصدی که از تحدید نسل وجود داشت، رسیدیم. (بیانات در دیدار کارگزاران نظام، 3/ 5/ 1390)

جبران خطای گذشته

از سال ۷۱ به این طرف، باید سیاست را تغییر می دادیم؛ خطا کردیم، تغییر ندادیم. امروز باید این خطا را جبران کنیم. کشور باید نگذارد که غلبه نسل جوان و نمای زیبای جوانی در کشور از بین برود؛ و از بین خواهد رفت اگر به همین ترتیب پیش برویم؛ آن طوری که کارشناس ها بررسی علمی و دقیق کردند. اینها خطابیات نیست؛ اینها کارهای علمی و دقیق کارشناسی شده است. اگر چنانچه با همین وضع پیش برویم، تا چند سال دیگر نسل جوان ما کم خواهد شد - که امروز قاعده جمعیتی ما جوان است - و به تدریج دچار پیری خواهیم شد؛ بعد از گذشت چند سال، جمعیت کشور هم کاهش پیدا خواهد کرد؛ چون پیری جمعیت با کاهش زاد و ولد همراه است. (بیانات در دیدار کارگزاران نظام، 3/ 5/ 1390)

لزوم فرهنگ سازی برای افزایش نسل

این مسئله افزایش نسل و اینها جزو مباحث مهمی است که واقعاً همه مسئولین کشور - نه فقط مسئولین اداری - روحانیون، کسانی که منبرهای تبلیغی دارند، باید در جامعه درباره آن فرهنگ سازی کنند؛ از این حالتی که امروز وجود دارد - یک بچه، دو بچه - باید کشور را خارج کنند. رقم صد و پنجاه میلیون و دویست میلیون را اول امام گفتند - و درست هم هست - ما باید به آن رقم ها برسیم. (بیانات در دیدار کارگزاران نظام 3/ 5/ 1390)

تغییر سیاست تحدید نسل بعد از 150 میلیون نفر جمعیت

تجربه متراکم در قانونگذاری، در اجرا؛ این هم جزو نقاط درخشان کشور است. جمعیت کشور، 75 میلیون نفر. البته بنده همین جا عرض بکنم؛ من معتقدم که کشور ما با امکاناتی که داریم، می تواند 150 میلیون نفر جمعیت داشته باشد. من معتقد به کثرت جمعیتم. هر اقدام و تدبیری که می خواهد برای متوقف کردن رشد جمعیت انجام بگیرد، بعد از 150 میلیون انجام بگیرد! (بیانات در دیدار مسئولان نظام جمهوری اسلامی ایران، 16/ 5/ 1390)

لزوم حفظ نسل جوان و افزایش نسل

نسل جوان را باید حفظ کرد. با این روند کنونی اگر ما پیش برویم، کشور پیر خواهد شد. خانواده ها، جوان ها باید تولید مثل را زیاد کنند؛ نسل را افزایش دهند. این محدودکردن فرزندان در خانه ها، به این شکلی که امروز هست، خطاست.

این نسل جوانی که امروز ما داریم، اگر در ده سال آینده، بیست سال آینده و در دوره ها و مرحله های آینده این کشور بتوانیم آن را حفظ کنیم، همه مشکلات کشور را اینها حل می کنند؛ با آن آمادگی، با آن نشاط، با آن شوقی که در نسل جوان هست، و با استعدادی که در ایرانی وجود دارد. پس ما مشکل اساسی برای پیشرفت نداریم. (بیانات در اجتماع بزرگ مردم بجنورد، 19/ 7/ 1391)

پرهیز از شعار و عملیاتی کردن مسئله جمعیت

ما نمی خواهیم این قضیه را با شعار و با «صلوات بفرستید تمام بشود» و مانند اینها پیش ببریم؛ می خواهیم مسئله به شکل عمیق و علمی حل بشود؛ گره های ذهنی ای که وجود دارد باز بشود، حقیقت قضیه روشن بشود و به اعتقاد من ما می توانیم این کار را بکنیم. (بیانات در دیدار اعضای همایش ملی «تغییرات جمعیتی و نقش آن در تحولات مختلف جامعه»، 8/8/1392)

الزام ورود متفکرین و صاحبان دانش به مسئله جمعیت

یعنی متفکرین ما و صاحبان دانش مرتبط با مسئله جمعیت - در هر بخشی از بخش ها - می توانند در این زمینه منطق صحیح و قابل قبولی را ارائه کنند. این همایش البته قدم اوّل است، یعنی قدم ابتدایی است، [امّا] از گذاشتن قانون به نظر من مهم تر است؛ چون فرهنگ سازی در این مسئله مثل خیلی از مسائل دیگر اجتماعی، حرف اوّل را می زند؛ باید فرهنگ سازی بشود که متأسفانه امروز این فرهنگ سازی نیست، تعطیل است؛ با اینکه حالا گفته شده، ما هم گفته ایم، دیگران هم گفته اند، در مجلس هم مطرح شده، بعضی ها هم کم و بیش اینجا و آنجا بحث می کنند، لکن کار فرهنگی به معنای صحیح انجام نگرفته. (بیانات در دیدار اعضای همایش ملی «تغییرات جمعیتی و نقش آن در تحولات مختلف جامعه»، 8/ 8/ 1392)

روابط عمومی شبکه بهداشت و درمان شهرستان خرم بید